Je hoort de meest wilde verhalen over (on)kosten maken als zelfstandige. Als zou je plotseling alles gratis kunnen kopen, zolang je het maar "op de zaak zet". Er wordt heel wat gesproken en geroddeld over wat kan en wat het opbrengt. Daarom zetten we hier even alles op een rijtje.

Om de oorzaak van de vele verhalen te achterhalen moeten we even gaan kijken naar wat er gebeurt met het geld dat je als bijberoeper of eenmanszaak verdient. Voor grotere bedrijven ligt het nog wat ingewikkelder.

Stel dat je 100 euro verdient door bijvoorbeeld een zelfgemaakte hoed te verkopen. Je hebt 20 euro aan materialen nodig gehad. Wat houd je dan over?

Je verkoopt de hoed aan €121 en zal in totaal ongeveer €23,2 winst hebben. Het exacte bedrag varieert naar gelang je belastingschijf. In dit geval betaal je €40 personenbelasting.

Bij deze berekening zijn we echter heel wat kosten vergeten: je bent de hoed gaan leveren met je wagen, je hebt deze hoed gemaakt in je atelier, dat atelier moet je huren en opwarmen, enzovoort. Deze kosten zijn moeilijk te schatten aangezien ze verdeeld worden over heel wat van de hoeden die je maakt.

Voor de eenvoud van de berekening schatten we deze extra onkosten nog eens op 20 euro per hoed. Als we dan dezelfde berekening maken dan zie je volgende:

Je verkoopt opnieuw aan €121, maar je houdt nu maar €17,4 over. Aangezien je minder bruto-winst hebt, betaal je maar €30 personenbelasting.

Met andere woorden, door meer onkosten in te brengen betaal je minder belastingen. Dus als je winst omzet in onkosten, moet je daar geen belasting op betalen.

Dit deel van de cowboyverhalen is dus absoluut waar. Er is echter ook een keerzijde aan deze medaille: Door meer onkosten te maken, houd je minder winst over.

Daarenboven moet je nog altijd het geld eerst verdienen voor je het kan uitgeven. Je kan niet zomaar onkosten maken zonder inkomen, want dan ga je failliet.

Vanwaar dan de verhalen dat onkosten "goed" zijn?

Stel dat je iets koopt dat je enkel privé gebruikt, maar het toch inbrengt als onkosten, dan kan je dus eigenlijk je geld onbelast uitgeven (bekendste voorbeeld: restaurantkosten). Je moet nog altijd het geld wel verdienen, maar je kan er veel meer mee doen, omdat je er geen belastingen op betaalt.

Alhoewel dit leuk lijkt, zal je bij een belastingcontrole al heel snel door de mand vallen.

Maar er ontstaat wel een schemerzone die vatbaar is voor discussie als het gaat over bijvoorbeeld de kosten voor een wagen. Een wagen zal je typisch zowel privé als voor het bedrijf gebruiken. Als je correct bent geef je enkel een percentage van de kosten aan die overeenstemt met je bedrijfsactiviteit.

Met dat percentage kan je natuurlijk wel "creatief zijn."

Als men zo'n creativiteit ontdekt in je boekhouding, moet je meestal enkel de achterstallige belastingen bijbetalen. Tenzij er sprake is van zware fraude moet je geen boete betalen. Vandaar het idee dat je het maar beter kan proberen, je hebt toch niets te verliezen.

Een tijdje geleden wilde men dit aanpakken en was er sprake van maar liefst 309% boete in alle gevallen. Omdat dit een wel heel extreme correctie is, kwam er heel wat negatieve reactie op en is die regel dan ook afgezwakt.

Wat te doen?

Je moet natuurlijk zelf beslissen hoe ver je wil gaan. Maar als je in bijberoep werkt, of je hebt een kleine eenmanszaak, dan is het in veel gevallen niet echt zinvol om je deze zorgen op de hals te halen.

De winst die je hiermee kan maken is het niet waard.

Probeer dus alle documenten zo waarheidsgetrouw mogelijk in te vullen.